“อาชีพสัตวบาล” เป็นอาชีพสำคัญอย่างยิ่งในการผลิตแหล่งโปรตีนที่ปลอดภัยและได้คุณภาพจากสัตว์ โดยมีภารกิจหลักในการจัดการกระบวนการเลี้ยงสัตว์ตั้งแต่ต้นน้ำจนถึงปลายน้ำ ให้ได้ผลผลิตเนื้อสัตว์อย่างมีประสิทธิภาพและเป็นไปตามมาตรฐาน เพื่อส่งมอบถึงมือผู้บริโภคอย่างปลอดภัย
หน้าที่หลักของสัตวบาลนั้นประกอบด้วย 3 ส่วนหลักๆ ได้แก่
1. ด้านการจัดการเลี้ยงสัตว์
สัตวบาลมีหน้าที่ในการเลี้ยงดูและจัดการสัตว์ตั้งแต่เกิดจนถึงโตเต็มวัย เพื่อให้ได้เนื้อสัตว์ที่มีคุณภาพตามต้องการของอุตสาหกรรมปศุสัตว์ โดยต้องเข้าใจถึงกระบวนการปรับปรุงพันธุ์สัตว์ให้เติบโตเร็ว แข็งแรง และให้ผลผลิตสูง รวมถึงการจัดการเรื่องอาหารสัตว์ให้ได้รับสารอาหารครบถ้วนในแต่ละช่วงวัย
2. ด้านการจัดการสภาพแวดล้อม
เพื่อให้กระบวนการเลี้ยงสัตว์เป็นไปอย่างมีประสิทธิภาพ สัตวบาลต้องออกแบบและสร้างโรงเรือนเลี้ยงสัตว์ให้มีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสม อาทิ การระบายอากาศ ความร้อน ความชื้น และระบบความปลอดภัยจากเชื้อโรค เพื่อให้สัตว์มีสุขภาพที่แข็งแรงและเติบโตได้ดี
3. ด้านการเตรียมความพร้อมก่อนส่งโรงเชือด
ก่อนที่จะส่งสัตว์ไปยังโรงเชือด สัตวบาลมีหน้าที่ในการเตรียมความพร้อม โดยต้องหยุดให้อาหารสัตว์และคัดแยกสัตว์ที่มีความเครียดออกจากฝูง เนื่องจากสัตว์เครียดจะส่งผลให้เนื้อสัตว์นั้นมีคุณภาพต่ำ เมื่อผ่านกระบวนการเชือดแล้ว สัตวบาลยังมีหน้าที่ในการจัดการเนื้อสัตว์ในห้องเย็นควบคุมคุณภาพตามหลักสุขอนามัยก่อนส่งออกจำหน่ายสู่ตลาดต่อไป
ด้านรายได้และค่าตอบแทนของอาชีพสัตวบาล
รายได้ของสัตวบาลประจำฟาร์ม
– รายได้ไม่แน่นอน ขึ้นอยู่กับผลผลิตในแต่ละรอบการเลี้ยงสัตว์ และราคาขายเนื้อสัตว์ในตลาด
– บางแห่งอาจจ่ายค่าจ้างเป็นรายเดือนประมาณ 15,000 – 20,000 บาท สำหรับสัตวบาลที่มีประสบการณ์
รายได้ของสัตวบาลพนักงานบริษัทเอกชน
– เงินเดือนขั้นต่ำสำหรับผู้จบปริญญาตรีใหม่ประมาณ 18,000 – 22,000 บาท
– มีค่าตอบแทนพิเศษหากต้องทำงานในพื้นที่ห่างไกล เช่น เพิ่ม 3,000-5,000 บาท
– นอกจากเงินเดือน ยังได้รับสวัสดิการต่างๆ อาทิ ค่ารักษาพยาบาล ค่าเบี้ยเลี้ยงเดินทาง ค่าประกันสังคม เป็นต้น
รายได้ของเจ้าของฟาร์มหรือผู้ประกอบการอิสระ
– รายได้ขึ้นอยู่กับปริมาณผลผลิต และการบริหารจัดการต้นทุนการผลิตให้มีประสิทธิภาพสูงสุด
– รายได้มีโอกาสสูงหากสามารถขยายกิจการได้
หากเลื่อนระดับเป็นผู้บริหารระดับสูงในบริษัทเอกชนขนาดใหญ่ เช่น กรรมการผู้จัดการ อาจมีรายได้สูงถึงหลักแสนบาท รวมโบนัสประจำปีด้วย
คุณสมบัติที่สำคัญของสัตวบาล
1. มีพื้นฐานความรู้ด้านวิทยาศาสตร์และคณิตศาสตร์ดี
2. มีความละเอียดรอบคอบ ใส่ใจ และเอาใจใส่ในการดูแลสัตว์
3. เป็นคนช่างสังเกตและสามารถวิเคราะห์ปัญหาสุขภาพสัตว์ได้เบื้องต้น
4. มีทักษะการจัดการงาน บริหารเวลา และทำงานเป็นทีม
5. มีทักษะการสื่อสารที่ดีและมีภาวะความเป็นผู้นำ
ทักษะที่จำเป็นต่อการประกอบอาชีพอาทิ ทักษะการคิดวิเคราะห์ เชื่อมโยงปัญหาของสัตว์, ทักษะการแก้ปัญหาเฉพาะหน้า, ทักษะการเรียนรู้งานใหม่ๆ อย่างต่อเนื่อง และทักษะการตลาด เพื่อหาช่องทางจำหน่ายผลผลิต เป็นต้น
สัตวแพทย์ VS สัตวศาสตร์ (สัตวบาล)
การศึกษา
หากสนใจอาชีพสัตวบาล สามารถเริ่มศึกษาได้ตั้งแต่ระดับประกาศนียบัตรวิชาชีพ (ปวช./ปวส.) หรือปริญญาตรีสาขาสัตวศาสตร์ จากสถาบันต่างๆ ทั้งรัฐและเอกชน อาทิ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ มหาวิทยาลัยศิลปากร สจล. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ เป็นต้น โดยที่หลายสถาบันจะมีการฝึกปฏิบัติงานจริงในฟาร์ม
นอกจากจะได้รับความรู้ทางทฤษฎีในห้องเรียนแล้ว การศึกษาในสาขาสัตวศาสตร์ยังเน้นการฝึกปฏิบัติงานจริงในฟาร์มเพื่อเสริมทักษะการทำงาน โดยนักศึกษาจะได้ลงมือปฏิบัติทุกขั้นตอนตั้งแต่การจัดการฟาร์ม การผสมพันธุ์สัตว์ การให้อาหาร การดูแลสุขภาพสัตว์ จนถึงกระบวนการเชือดและการแปรรูปเนื้อสัตว์
ระหว่างการศึกษา นักศึกษาสัตวศาสตร์ยังมีโอกาสได้เข้าร่วมกิจกรรมการประกวดแข่งขันต่างๆ ของสาขา ซึ่งจะช่วยพัฒนาทักษะนอกเหนือจากการเรียนทั้งในด้านการนำเสนอผลงาน การคิดวิเคราะห์ การแก้ปัญหา รวมถึงการทำงานร่วมกับผู้อื่น ทำให้เกิดการเรียนรู้และพัฒนาศักยภาพของตนเองอย่างแท้จริง
หลังจบการศึกษา สัตวบาลสามารถเลือกเส้นทางการทำงานได้หลากหลาย ทั้งภาครัฐและเอกชน อาทิ
– นักวิชาการสัตวบาล เจ้าหน้าที่ในหน่วยงานราชการด้านปศุสัตว์
– นักวิทยาศาสตร์ประจำห้องปฏิบัติการทดลองทางด้านสัตว์
– เจ้าหน้าที่ส่งเสริมการเลี้ยงสัตว์กับเกษตรกร
– นักสัตวบาลประจำฟาร์มเอกชนหรือบริษัทผู้ประกอบการ
– ผู้ประกอบธุรกิจส่วนตัว อาทิ การเปิดฟาร์มเลี้ยงสัตว์ ตัวแทนจำหน่ายเนื้อสัตว์/อาหารสัตว์
สำหรับผู้ที่เลือกเส้นทางรับราชการ จะมีโอกาสก้าวหน้าเป็นหัวหน้างาน หัวหน้ากลุ่มงาน หัวหน้าสถานี หัวหน้าด่านกักสัตว์ ปศุสัตว์อำเภอ หรือปศุสัตว์จังหวัดได้ ขณะที่ผู้ทำงานในภาคเอกชนอาจได้รับการแต่งตั้งให้เป็นผู้จัดการฟาร์ม ผู้จัดการระดับภูมิภาค รองกรรมการผู้จัดการ หรือตำแหน่งสูงสุดคือกรรมการผู้จัดการองค์กร
นับว่าอาชีพสัตวบาลเป็นหนึ่งในอาชีพที่มีความมั่นคงและมีอนาคตที่สดใสสำหรับคนรุ่นใหม่ที่รักสัตว์และต้องการมีส่วนร่วมในการผลิตแหล่งโปรตีนปลอดภัยให้แก่ผู้บริโภค เพียงแค่มีความมุ่งมั่นในการพัฒนาตนเอง สร้างผลงานด้วยความรับผิดชอบ ก็จะสามารถเติบโตไปในเส้นทางอาชีพนี้ได้อย่างมั่นคง
โอกาสในการเปิดมุมมองใหม่กับ PartTimeTH จะพาคุณสำรวจอาชีพเสริมและแหล่งรายได้ที่หลายคนอาจมองข้ามแล้วพบกันในบทความถัดไป ติดตามประกาศรับสมัครงานเพิ่มเติมได้ที่ Facebook หางาน Part Time งานพิเศษ ทำที่บ้าน เสาร์ อาทิตย์